De begroting 2025 is de derde begroting van het huidige college van B&W van West Betuwe. In deze begroting presenteren we de uitgaven en inkomsten voor het volgende jaar, maar ook voor de drie daarop volgende jaren. De effecten van de perspectiefnota 2025 beperken zich tot de twee sportinvesteringen (kunstgrasvelden MVV en BRC), zoals besloten bij de behandeling van de perspectiefnota. Verder zijn de effecten van de mei- en septembercirculaire 2024 en de structurele effecten uit de tweede bestuursrapportage 2024 in de begroting verwerkt. De vastgestelde maatregelen uit West Betuwe Financieel Fit en het overige nieuw beleid zijn ook verwerkt in deze begroting. In 2025 geven wij naar verwachting ongeveer 187 miljoen euro uit om de ambities voor West Betuwe te realiseren. Tegenover deze uitgaven staan ook 187 miljoen euro aan inkomsten, waardoor de begroting 2025 in evenwicht is.
Het financiële beeld
In de begroting staat wat we volgend jaar willen bereiken, wat we daar voor gaan doen en wat dit ons gaat kosten. Deze begroting gaat vooral over 2025. Wanneer de gemeenteraad de begroting vaststelt, wordt daarmee formele goedkeuring gegeven tot het doen van uitgaven in het jaar 2025. De begroting bevat naast informatie over het jaar 2025 ook informatie over de jaren 2026 tot en met 2028. De informatie over de jaren 2026 tot en met 2028 noemen we de ‘meerjarenbegroting’. De meerjarenbegroting gaat ter kennisname naar de gemeenteraad en geeft context voor de gemeenteraad bij de vaststelling van de Begroting 2025. Wel is het bij de meerjarenbegroting van belang dat we meerjarig een reëel en structureel evenwicht presenteren, zoals volgt uit de voorschriften van het BBV.
Van Perspectiefnota 2025 naar Begroting 2025
Onderstaand financieel perspectief is het resultaat van de Perspectiefnota 2025.
Bedragen x 1.000 euro | ||||
2025 | 2026 | 2027 | 2028 | |
Financieel vertrekpunt Begroting 2025 voor Perspectiefnota 2025 | -1.373 | -130 | -1.099 | -1.867 |
Mutaties Perspectiefnota 2025 | ||||
Structureel nieuw beleid 2025 (kunstgrasvelden vv MVV en vv BRC) | -110 | -108 | -106 | -103 |
Meicirculaire 2024 | -213 | -666 | -1.367 | -1.958 |
Financieel vertrekpunt Begroting 2025 na Perspectiefnota 2025 | -1.696 | -905 | -2.572 | -3.928 |
Ontwikkelingen na Perspectiefnota 2025
Na de Perspectiefnota 2025 zijn de volgende raadsbesluiten genomen en verwerkt die resulteren in een sluitende (meerjaren)begroting 2025:
Bedragen x 1.000 euro | ||||
2025 | 2026 | 2027 | 2028 | |
Financieel vertrekpunt Begroting 2025 na Perspectiefnota 2025 | -1.696 | -905 | -2.572 | -3.928 |
Autonome ontwikkelingen (verwerkt in de begroting 2025) | ||||
Formatie team Sociaal en team Beleid Maatschappelijke Ondersteuning (raad 24 september 2024) | -1.147 | -1.147 | -1.147 | -1.147 |
Actualisatie zorgkosten Wmo/Jeugd (tweede bestuursrapportage 2024) | -2.100 | -1.900 | -1.500 | -800 |
Septembercirculaire 2024 (tweede bestuursrapportage 2024) | -969 | -370 | -292 | -648 |
Saldo na tweede bestuursrapportage 2024 | -5.912 | -4.321 | -5.511 | -6.523 |
Structureel nieuw beleid 2025 (inclusief amendement raad 29 oktober 2024) | -1.047 | -1.535 | -1.551 | -1.570 |
Saldo na gewenst nieuw beleid 2025 | -6.959 | -5.856 | -7.062 | -8.094 |
Resultaat West Betuwe Financieel Fit | 6.117 | 6.275 | 7.631 | 9.141 |
Saldo na West Betuwe Financieel FIt | -842 | 419 | 569 | 1.047 |
Saldo ten laste c.q. ten gunste van de algemene reserve | 842 | -419 | -569 | -1.047 |
Saldo Begroting 2025 (na genomen raadsbesluiten) | 0 | 0 | 0 | 0 |
Toelichting mutaties (autonome) ontwikkelingen
Formatie team Sociaal en team Beleid Maatschappelijke Ondersteuning
In de raad van 24 september 2024 is besloten om de formatie bij de teams Sociaal en Beleid Maatschappelijke Ondersteuning uit te breiden. De lasten van deze uitbreidingen zijn 1.147.000 euro.
Actualisatie zorgkosten Wmo/Jeugd
Zoals in het raadsvoorstel van 24 september 2024 is aangegeven wordt structureel met hogere zorgkosten voor Wmo/Jeugd rekening gehouden. Als gevolg van het herstelplan gaan de zorgkosten (en daarmee de overschrijding op de begroting) geleidelijk dalen.
Septembercirculaire 2024
De septembercirculaire 2024 laat een negatief resultaat zien dat vooral wordt veroorzaakt door de lokale ontwikkeling van het aantal huishoudens met een laag inkomen (landelijk is er een stijging, terwijl dit aantal in West Betuwe licht gedaald is).
Overigens is het rijk de gemeenten niet tegemoet komen voor de compensatie van de ravijnjaren. Eerder gaf de Minister van Financiën bij de beantwoording van de Kamervragen bij de Voorjaarsnota 2024 nog aan dat de gemeenten, door de afschaffing van de "Trap op trap af" systematiek een gemist accres hebben oplopend van 2,6 miljard (2026) tot 3,2 miljard (2028). Indicatief aandeel van West Betuwe in dit nadeel door de eenzijdige wijziging door het rijk van de systematiek loopt op van 6 miljoen euro (2026) tot 7,5 miljoen euro (2028).
Nu gaat de VNG bij de septembercirculaire 2024 voor 2026 uit van een ravijnbedrag van 4,9 miljard. Oorzaak is de terugval van het gemeentefonds en het feit dat de uitgaven voor Wmo/Jeugd sneller stijgen dan de financiering vanuit het gemeentefonds. Indicatief aandeel van West Betuwe in het nadeel volgens de VNG loopt op van 11 miljoen euro in 2026 tot structureel 12 miljoen vanaf 2028.
Structureel nieuw beleid 2025
In de Perspectiefnota 2025 is het volgende nieuw beleid vastgesteld:
| Bedragen x 1.000 euro | |||
|---|---|---|---|---|
Omschrijving nieuw beleid | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 |
Kunstgras MVV '58 | -58 | -57 | -56 | -55 |
Kunstgras BRC | -52 | -51 | -50 | -49 |
Totaal | -110 | -108 | -106 | -103 |
Naast het nieuw beleid waartoe bij de Perspectiefnota 2025 is besloten, is nog het volgende nieuw beleid vastgesteld:
Bedragen x 1.000 euro | ||||
Omschrijving nieuw beleid | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 |
Structureel nieuw beleid | ||||
Programma Civiele kunstwerken 2025-2034 | -217 | -247 | -252 | -259 |
Additionele kosten projecten IHP | 0 | 0 | 0 | 0 |
Veerdiensten | -160 | -160 | -160 | -160 |
Beleids en beheerprogramma Begraafplaatsen 2025-2029 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Jongerenwerk | -120 | -182 | -182 | -182 |
Dienstverlenende aanpak jaarwisseling | -23 | -23 | -23 | -23 |
Uitbreiding formatie uitvoering leerplicht | -75 | -75 | -75 | -75 |
Uitvoeringsplan Nota Evenementen | -105 | -105 | -105 | -105 |
Versterken muziekonderwijs | 0 | 0 | 0 | 0 |
Uitvoeringsprogramma Woonzorgvisie | -50 | |||
Toezicht en handhaving fietsenstalling station Geldermalsen | -34 | -34 | -34 | -34 |
Bovenregionale inkoop Essentiële Functies Jeugdhulp | -65 | -65 | -65 | -65 |
Programma Bomen 2025-2034 | 0 | -57 | -68 | -80 |
Cliëntondersteuning | -23 | -23 | -23 | -23 |
Verlengen exploitatie zwembad/sporthal (incl. amendement raad 29-10-2024) | -150 | -539 | -539 | -539 |
Informatiesysteem Veiligheidsinformatieknooppunt Ondermijning | -25 | -25 | -25 | -25 |
Totaal (netto) lasten structureel nieuw beleid | -1.047 | -1.535 | -1.551 | -1.570 |
Incidenteel nieuw beleid | ||||
Programma Wonen | -944 | -944 | -944 | |
Uitvoeringsplan nota evenementen | -36 | -16 | -8 | |
Transitievisie warmte 2.0 | -467 | -570 | -549 | -785 |
Programma Bomen 2025-2034 (voordeel) | 500 | |||
Verlengen exploitatie zwembad/sporthal | -75 | |||
Implementatie Wet Bibob en informatieknooppunt ondermijning | -125 | |||
Totaal lasten incidenteel nieuw beleid | -1.147 | -1.530 | -1.501 | -785 |
Incidenteel nieuw beleid ten laste van algemene reserve | 1.147 | 1.530 | 1.501 | 785 |
Totaal lasten structureel en incidenteel nieuw beleid | -1.047 | -1.535 | -1.551 | -1.570 |
Resultaat West Betuwe Financieel Fit
Om tot een sluitende (meerjaren)begroting te komen is door de raad het project West Betuwe Financieel Fit opgestart dat uiteindelijk in de volgende maatregelen heeft geresulteerd:
Bedragen x 1.000 euro | ||||
Omschrijving maatregel West Betuwe Financieel Fit | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 |
Gedeeltelijke vrijval stelpost Volume- en areaalontwikkelingen | 190 | 114 | 1.144 | 2.069 |
UPV-vergoeding voor kunststof zwerfafval | 150 | 150 | 150 | 150 |
Nedvang vergoeding inzetten voor afvalbakken en bladkorven | 49 | 49 | 49 | 49 |
Taakstelling Scherper begroten | 1.700 | 1.700 | 1.700 | 1.700 |
Consequent innen toeristen-/verblijfsbelasting en bouwleges richting kostendekkend | 1.000 | 1.000 | 1.000 | 1.000 |
VNG risicobeheerfonds | 0 | 118 | 118 | 118 |
Verhogen leges kabels en leidingen | 60 | 60 | 60 | 60 |
Incidenteel verlagen dotatie onderhoud wegen 2025-2028 | 1.000 | 1.000 | 1.000 | 1.000 |
Opschonen reserve voor onderhoud openbare ruimte | 500 | 500 | 500 | 500 |
Capaciteits- en portfoliomanagement en slimmer werken/minder inhuur | 250 | 400 | 600 | 750 |
Betere afweging bij participatie | 30 | 30 | 30 | 30 |
Beter doorrekenen principeverzoeken en anterieure overeenkomsten | 180 | 180 | 180 | 180 |
Taakstelling op gemeenschappelijke regelingen | 0 | 430 | 430 | 860 |
Opheffen reserve Economisch actieplan | 28 | |||
ODR bouwvergunningtaken vooralsnog niet terughalen | 630 | |||
Invoeren inkomensafhankelijke bijdrage Wmo | 0 | 184 | 500 | 500 |
Opleidingsbudget personeel | 25 | 35 | 45 | 50 |
Andere invulling verbindingsactiviteiten personeel | 25 | 25 | 25 | 25 |
Stoppen Regionaal stimuleringsfonds (RSF) | 0 | 100 | 100 | 100 |
Faseren kansenkaarten/Omgevingswet | 100 | |||
Ambities klimaat/biodiversiteit/inwonersparticipatie temperen | 200 | 200 | ||
Totaal maatregelen West Betuwe Financieel Fit | 6.117 | 6.275 | 7.631 | 9.141 |
Mutatie algemene reserve
Het onttrekken van het negatieve saldo 2025 aan de algemene reserve en het toevoegen van de overschotten vanaf 2026 heeft de volgende effecten voor de algemene dienst:
Bedragen x 1.000 euro | ||||
2025 | 2026 | 2027 | 2028 | |
Lagere toevoeging negatief saldo 2025 aan algemene reserve | 842 | |||
Hogere toevoeging positief saldo 2026-2028 aan algemene reserve | -419 | -569 | -1.047 | |
Mutatie algemene reserve | 842 | -419 | -569 | -1.047 |
Taakstellingen in de begroting
In de begroting zijn, door de raad vastgestelde taakstellingen, opgenomen. Hieronder is een overzicht opgenomen van deze taakstellingen. Voor het realiseren van deze taakstellingen zijn plannen gemaakt. Echter bestaat het risico dat niet alle taakstellingen in zijn geheel gerealiseerd worden. Indien hier sprake van is, wordt dit tijdelijk opgevangen in het weerstandsvermogen.
Bedragen x 1.000 euro | ||||
Taakstellingen in de begroting 2025 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 |
|---|---|---|---|---|
Besparing bijdrage gemeenschappelijke regelingen (West Betuwe Financieel Fit) | 0 | 430 | 430 | 860 |
Verkoop Vastgoed (Perspectiefnota 2023) | 500 | 500 | 0 | 0 |
Capaciteits- en portfoliomanagement (West Betuwe Financieel Fit) | 250 | 400 | 600 | 750 |
Incidentele dekkingsmaatregel subsidioloog (Perspectiefnota 2023) | 300 | 250 | 0 | 0 |
Scherper begroten (West Betuwe Financieel Fit) | 1.700 | 1.700 | 1.700 | 1.700 |
Besparing bijdrage Veiligheidsregio Gelderland-Zuid (West Betuwe Financieel in Evenwicht/Perspectiefnota 2023) | 0 | 422 | 422 | 422 |
Herinvoering eigen bijdrage Wmo (Coalitieakkoord Rutte IV) | -40 | 431 | 428 | 428 |
Invoeren inkomensafhankelijke bijdrage Wmo (West Betuwe Financieel Fit) | 0 | 184 | 500 | 500 |
Totaal | 2.710 | 4.317 | 4.080 | 4.660 |
Voor een uitgebreide toelichting van de taakstellingen wordt verwezen naar de paragraaf Taakstellingen en belangrijke stelposten.
De begroting structureel en reëel in evenwicht
In de Gemeentewet is opgenomen dat onze begroting structureel en reëel in evenwicht moet zijn. In artikel 189 (tweede lid) is opgenomen dat: “De raad ziet erop toe dat de begroting structureel en reëel in evenwicht is. Hiervan kan hij afwijken indien aannemelijk is dat het structureel en reëel evenwicht in de begroting in de eerstvolgende jaren tot stand zal worden gebracht.”
Structureel evenwicht
Onze begroting is structureel in evenwicht wanneer we de structurele lasten dekken door structurele baten. Er is sprake van een structureel tekort wanneer de structurele baten niet toereikend zijn om de structurele lasten te dekken, dus wanneer structurele lasten worden gedekt met incidentele baten.
In het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) is deze bepaling verder uitgewerkt. Zo is in het BBV opgenomen op welke wijze gemeenten (en provincies) het structurele saldo moeten berekenen, en is opgenomen op welke wijze het structurele saldo moet worden toegelicht in de begroting en in het jaarverslag.
In het algemeen geldt dat een gemeente structurele taken uitvoert en daarvoor structurele baten en lasten raamt in de begroting. Structurele lasten en baten zijn dus de regel. Incidentele lasten en baten, bijvoorbeeld voor eenmalige zaken of (meerjarige) projecten of subsidies met een tijdelijk karakter, zijn de uitzondering. Het BBV bepaalt dat de uitzonderingen (dus de incidentele baten en lasten) in beeld worden gebracht en worden toegelicht.
Het BBV schrijft voor dat voor alle jaren van onze meerjarenbegroting een structureel saldo moet worden berekend. In deze begroting dus voor de jaren 2025 tot en met 2028. Het begrip ‘structureel evenwicht’ moet hierbij voor het jaar 2025 altijd in samenhang worden bezien met de meerjarige ontwikkeling, zoals
ook wordt aangegeven in de Gemeentewet. Een structureel tekort in 2025 is in wezen niet erg, zolang het structurele evenwicht (of overschot) aan het eind van de meerjarentermijn wordt bereikt.
Het structurele saldo wordt hier uitgedrukt in euro’s. Het structurele saldo kan echter ook uitgedrukt worden als percentage van de batenkant van de begroting (de batenkant exclusief reserves), dan wordt het de ‘structurele exploitatieruimte’ genoemd. De structurele exploitatieruimte is een verplicht kengetal vanuit het BBV, en is opgenomen in de paragraaf over het Weerstandsvermogen.
In onderstaande tabel is de opbouw van het structurele saldo inzichtelijk gemaakt.
Bedragen x 1.000 euro | ||||
2025 | 2026 | 2027 | 2028 | |
Saldo baten en lasten | -1.185 | -4.202 | -2.958 | -2.061 |
Toevoegingen en onttrekkingen aan reserves | 1.185 | 4.202 | 2.958 | 2.061 |
Begrotingssaldo na bestemming | 0 | 0 | 0 | 0 |
Waarvan incidentele baten en lasten (saldo) | -1.497 | 3.611 | 2.308 | 1.052 |
Structureel begrotingssaldo | 1.497 | -3.611 | -2.308 | -1.052 |
Uit de tabel blijkt dat onze begroting voor 2025 structureel sluitend is, maar dat dit voor de latere jaren niet geldt. Dit betekent dat de structurele lasten niet worden opgevangen door structurele baten. De incidentele baten en lasten worden in een afzonderlijke bijlage toegelicht.
Reëel evenwicht
Voor het bepalen van het reëel evenwicht is het verder van belang om inzicht te hebben in de volgende onderwerpen:
Wijze raming van algemene uitkering uit het gemeentefonds
De financiële effecten van de septembercirculaire 2024 zijn in de begroting verwerkt. Hierbij is rekening gehouden met de accresontwikkelingen zoals door de beheerders van het gemeentefonds aangegeven. In onze ramingen is structureel rekening gehouden met een bedrag van 1.250.000 euro voor de onderschrijding van het BCF-plafond indien de gemeenten en provincies minder declareren bij het BTW-compensatiefonds dan geraamd. Dit is 100 procent van het door de provincie toegestane bedrag. Daarnaast is rekening gehouden met de extra gelden voor de jeugdzorg na 2025 die structureel (nog) niet door het rijk zijn toegekend, maar al wel structureel zijn gereserveerd op de rijksbegroting. Voor 2026, 2027 en 2028 houden we rekening met een bedrag van respectievelijk 579.000 euro, 430.000 euro en structureel 510.000 euro.
Overzicht baten en lasten jaarschijf 2025 (inclusief reservemutaties) uitgesplitst naar programma
Bedragen x 1.000 euro | |||
Programma | Baten | Lasten | Saldo |
|---|---|---|---|
1. Besturen | 1.509 | 13.292 | -11.783 |
2. Wonen | 37.413 | 39.942 | -2.529 |
3. Werken | 11.918 | 19.062 | -7.144 |
4. Leven | 19.522 | 48.918 | -29.396 |
5. Omzien | 480 | 35.919 | -35.439 |
Algemene dekkingsmiddelen | 115.227 | 8.513 | 106.714 |
Overhead | 996 | 21.319 | -20.323 |
Vennootschapsbelasting | 0 | 0 | 0 |
Onvoorzien | 0 | 100 | -100 |
Totaal | 187.065 | 187.065 | 0 |